بایکونور
ایگاه فضایی ، موشکی بایکونور قزاقستان که البته با نام رمز NIIP-5/KIG-5 نیز شناخته می شود.
پایگاه
فضایی بایکونور ، که با نام رمز NIIP-5/KIG-5 نیز شناخته می شود ، اولین و
بزرگترین پایگاه موشکی فضایی در جهان به شمار می رود. این پایگاه در 130
مایلی شرق دریاچه آرال و در بیابانهای قزاقستان قرار دارد. این پایگاه در
سال 1958 توسط اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد و به عنوان مرکزی برای تحقیقات و
توسعه صنعت فضانوردی شوروی و همچنین آزمایشات موشکی این کشور مورد استفاده
قرار گرفته بود. اتحاد شوروی در فوریه 1955 به یک مرکز جامع و بزرگ به
منظور مرکزیت تحقیقات فضایی خود و همچنین یک پایگاه به منظور نگهداری ،
کنترل و شلیک موشک های قاره پیمای R7 نیازمند بود ، ابتدا شوروی یک پایگاه
موقت با نام CICBM را در منظقه بایکال ، در نزدیکی های مرز این کشور با
مغولستان ایجاد کرد ، اما در سال 1958 تصمیم بر آن شد که این مرکز در
بیابانهای نزدیک به مرکزیت شوروی واقع در قزاقستان بنا شود. از این رو در
منطقه فعلی این پایگاه بنا شد. دلیل این کار نزدیک بودن منطقه بایکونور به
خاور میانه و تسلط روسها به این منطقه می باشد. با فروپاشی شوروی سابق ،
بلافاصله دولت جدید روسیه این پایگاه را تا سال 2050 از دولت قزاقستان
اجاره می کند و آژانس تحقیقات فضایی روسیه به منظور گسترش تحقیقات فضایی
خود در این پایگاه مستقر می شود. پایگاه فضایی بایکونور برای مردم روسیه یک
خاطره جاویدان و به یاد ماندنی دارد و آن اینکه برای اولین بار در تاریخ
بشر فضاپیمای وستوک 1 به همراه فضا نورد خود ، یوری گاگارین ، برای اولین
بار از این پایگاه به فضا پرتاب شدند. خاطره اعزام یوری گاگارین به فضا از
پایگاه بایکونور به شکل فراموش نشدنی در افکار عمومی مردم روسیه باقی مانده
است و مردم روسیه همواره به این پایگاه به دید بخشی از افتخارات خود می
نگرند.
موقعیت بایکونور در خاک قزاقستان
موشک قاره پیمای R7 ساخت شوروی ، 
تصویری از سکوی پرتاب موشک حامل ماهواره در بایکونور
یوری گاگارین ، اولین فضانورد تاریخ بشر
ماهواره بر TMA 3 در حال شلیک از پایگاه بایکونور
تصویر
زیر توسط هواپیمای جاسوسی یو 2 (احتمالا با خلبانی سرگرد فرانسیس گری
پاورز) آمریکایی از پایگاه بایکونور گرفته شده است. این تصویر در سال 1959
گرفته شده است و در این زمان هنوز تاسیسات پدآفندی این پایگاه کامل نشده
بود. از سال 1961 به بعد با تکمیل و قدرتمند شدن پدآفند این پایگاه ، دیگر
هیچ پرنده خارجی جرآت پرواز بر فراز این پایگاه را نداشت. 
با
فروپاشی شوروی سابق ، بلافاصله دولت جدید روسیه با قزاقستان وارد مذاکره
شد و پایگاه بایکونور را تا سال 2050 اجاره کرد. مبلغ اجاره این پایگاه
سالانه مبلغ 115 میلیون دلار آمریکا تعیین شده است. برخی منابع می گویند
دولت روسیه به منظور کاهش هزینه های اجاره ای در بایکونور ، در حال ساخت
یک پایگاه فضایی - موشکی جدید با نام ووستوکنی در ایالت آمور اوبلاست واقع
در شرق روسیه در نزدیکی مرز مشترک این کشور با چین می باشد. از میزان
پیشرفت ساخت این پایگاه اطلاعی در دست نیست. ولی با توجه به زیربناهای
اساسی که به منظور استفاده در صنایع هوا فضا در بایکونور وجود دارد ، بعید
به نظر می رسد که روسها به این زودی این پایگاه را رها کنند. بایکونور
بزرگترین ، مجهزترین و پیشرفته ترین پایگاه موشکی فضایی در جهان به شمار می
رود. در طول تاریخ حیات شوروی ، تمامی ماهواره های این کشور از این پایگاه
به فضا پرتاب شده اند. مثل ماهواره اسپوتنیک این کشور که در سال 1957 از
بایکونور به فضا پرتاب شد. تمامی کلاس های ماهواره های روسی از قبیل سایوز ،
پروتون ، تیکلون ، دنیپر و زنیت ، از این پایگاه قابل کنترل و استفاده می
باشند.
ماهواره اسپوتنیک شوروی که در سال 1957 به فضا پرتاب شد.
تصاویری از سایت های موشکی مختلف بایکونور
سایت دنیپر
سایت پروتون
سایت سایوز
سایت زنیت
سایت تیکلون
پایگاه
بایکونور در طول جنگ سرد به عنوان خاری در چشم آمریکا و کشورهای ناتو به
شمار می رفت. موشک های قاره پیمای متعددی در این پایگاه وجود داشت که هر یک
با قابلیت حمل چندین کلاهک هسته ای با قدرت های بسیار بالا ، در حد مگا تن
، به سمت کشورهای ناتو نشانه گیری شده بود. به جرات می توان گفت که در طول
جنگ سرد ، آمریکا و ناتو از هیچ منطقه و پایگاهی در شوروی به اندازه
پایگاه بایکونور هراس نداشتند. تلاش های فراوانی برای شناسایی و نفوذ در
این پایگاه صورت گرفته بود ، ولی همه آنها در انجام عملیات خود علیه این
پایگاه ناتوان بودند. چرا که بایکونور ، استراتژیک ترین پایگاه شوروی به
شمار می رفت و به شدت توسط روس ها از آن حمایت و پشتیبانی می شد. حتی
هواپیماهای شناسایی ، جاسوسی SR 71 بلک برد نیز در پرواز بر فراز این
پایگاه احساس ناتوانی می کردند. آمریکا در طول جنگ سرد هیچ روش موثری برای
نفوذ در این پایگاه در اختیار نداشت و تا فروپاشی شوروی نیز نتوانست به
اسرار کامل این پایگاه پی ببرد. همین عدم اطلاع دقیق از توانمندیهای این
پایگاه یکی از اصلی ترین عوامل ترس آمریکا و متحدانش از این پایگاه به شمار
می رفت.
تصاویری از پایگاه بایکونور
. 
. 
. 
. 
. 
. 
نویسنده : علی محمدی
میلیتاری
